Saturday 20 January 2018

Silongo sya Wabutubile Nisio Si?

Oluno lukano lwa Wabutubile omusani wa Walumoli khwama Ebabuuya


Chindalo echo nga Babaayi bakwa mubusiku bwe Bamuruku, babapa chindang’unye. Nebaatula kamatala ne bibiaki. Aba omwayi kaaba Omubukusu ne Omumasaaba (Omugisu) nga balondana, baabana benda ndala. 

 Oli liiye lyafututusia basani bakwa. Bamuruku bamurukura. Baabayi baamba binalo bibiabwe khukhwama Esilikwa nebekha emwalo. Sisiaba musingilo sya Bawasa. Berura Esengeli bera mububasi. Babasa enyanga yakwa. Esengeli khumenya lukali ta! Balola kwe Mumbo, obosi boola Elelekwe. Bang’osi bang’ola, nekhukenda. Walumoli omwana wa Sioka yaaba omwayi we Babandu. Walumoli oyoo kama mwana Mubuya, kumuliango mwene bakuka sebakumanya bulayi ta!
Kaaba kario po! Babandi besesukhakho, balonda bikulu ne chikewa. Abosi boola Embayi, sibala sye kamailo kamasyene! Babalanga bali Babaayi, - abo baacha Embayi. Babandi balanda khulukulu lwa Masaaba, baali Mt. Elgon. 

Walumoli omubuya warera bandu bola Enamanjalala, lola  becha Namarare. Bamenya khubikulu bya Namarare, lelo khuli North Bugishu  District. Abosi khwamenya Enamarare. Kamailwe balayi ta, chikhafu khukhomela ta! Namunyu nakio musilo kiuma. Babukusu balia chinyuni, burwa, bumekele ne kamaresi. Busiku bubundi bwepao; Bakamulyungu (Suk) ne Bakisila (Bakaramocha/ Karamajong) becha khumatala. Baulukusa buyingo, basoleli bakwa! Khwenyokha, mbilombilo nga balange. 
Khwaserengekha. Khwola mukewa, embofu sobona khulukhingo ta! Ye, yabamo liloba lisasia bilio. Bituti byekela bilundu. Khabiala kimioko, khwasikha chingiye.Khwaa lipiriapiria, khafululu ne khakayanga, khwara khulucho. Kaemba ne buulo khwamicha. 

Walumoli kamani kacha mekha. Oyo wewe omubele bali Wabutubile kaba ne kaya bandu. Aba ekewa yiino khukilanga si? Ekewa ya Wabutubile. Oyoo Wabutubile bandu bamusima, bamuyanja. Sakaba mukali ta! Omukekhe ari, ayikila. Sikele sisecha syatenya. Kaaba omwayi we kumoyo kwe khuyeta. Kaaba ne siisa. Kang’ona silongo siewe, khwalanga khuli silongo sye Wabutubile. Awo niye khwapa chikhafu nechikhomba nekhukhama bibwili. Khwanywa kumuraro, engisa yawa! Awoo niye khwemia basinde, khwakheba nga simachamacha siefe. Bema embalu, beera Omurwa!

Pebe! Oli  kimiko ne kimiko kyabira, Walumoli ne Wabutubile warera bandu Ekukumayi, beekha Lukulu lwa Masaaba. Oli Ekukumayi, Walumoli kakona. Khwasikha khwafua. Sioka Omulako kaba omwayi we babandu. Wabarera Enapoko, khwecha khwecha khwola Enakuti. 

Enakuti niyo khwalanga khuli, Enabirakaru. Siaba sibala sye birakaru biamasia lukongo. Nyo Makutukutu (Omukhurarwa) waamba bubwalo, warera Babayi Esamoya. Esamoya bing’eng’e byakhuluma. Khwarura. Oli khwama Esamoya khwecha khwekaba Ebukhuulo, Enalukale (niye rarawe Wanalukale kakonela), Esolokho, Ebukhalu ne Ebunakhatandi.

Silongo sya Wabutubile
Musikuka siefwe, omundu kakhureba ali Silongo sya Wabutubile nisio si? Silongo sya Wabutubile niyo omukhasi. Omukhasi niye khakaba kakhuwa. Omukhasi niye wakhwa. Oyoo niye silongo sye Wabutubile; oyoo wasuta chimbabasi chichoo. Lubafu lwoo. Oyoo niye enjeko niye weyikina; enjeko yekhungaki. Omukhasi niye wikhoyela –Omukhasi niye otikitia wasalamo bandu. Oyoo musimachacha niye silongo syoo sya Wabutubile. Okheeyikina sya bene!